Het Wonder van Eindhoven

Overnachten in de Herberg Vergulde Sterre

De bezoekers en reizigers van het Eyndhoven (Eindhoven) van 1686 genoten  al jaren van de beroemde of "vermaerde" Herberge Vergulde Sterre. In dat jaar kreeg  deze mooie herberg waarschijnlijk een nieuwe eigenaar, zie bovenstaande advertentie uit 1686. Overnachten of een biertje drinken in het 17e eeuw van Eindhoven  moet een genot zijn geweest.  De Vergulde Sterre was een schoone vermaarde en neeringrijcke (goed verdienende) herberg. Het had een eigen paardenstalling . Ook was er een eigen  Brou-huys en  Brouwerye, dus genieten van eigen gemaakt  brood en bier.  Het eten kwam uit de vruchtbare tuin. De herberg stond in het centrum van de Eyndhoven ( ftaende in defelve stad).  (bron  Oprechte Haerlemsche courant  8- 1-1686)  De sfeer moet ongeveer zijn geweest zoals Isaac van Ostade tussen 1630 -1649 schilderde.
Alleen het was  niet zo'n romantische tijd: de pest heerstte  en een nieuwe ziekte: dysenterie breek uit. De onderbetaalde Franse troepen trekken plunderd door de streek en er zijn veel overvallen en berovingen. Beslist geen leuke tijden voor de inwoners van Eyndhoven. [bron http://kempenland-historie.nl]
Eindhoven had in 1648 zo'n 1000 inwoners.  Dit groeit heel langzaam naar zo'n 2000 inwoners in het jaar1736. In 1815 woonde er 2310 mensen in Eindhoven.  In 1920, zo'n honderd jaar later, zijn er 47.946 Eindhovenaren. (wayback bron)  Sinds 1961 is Eindhoven de 5e stad van Nederland.
Deze  groei kwam voornamelijk door de textiel -, sigarenindustrie en later de electronica  van de Philips- en Daffabrieken. En nu is Eindhoven de "main-of brainpoort" van Nederland: de innovatieve toptechnologieregio van wereldformaat. Hoe verklaar je het "wonder van Eindhoven". 

1791 inwoners Eindhoven: 1.785, Tongelre: 704,  Eckart: 145,  Strijp: 901, Blaarthem: 153,  Gestel: 638, Stratum: 461 en Woensel: 2.276  
1791 Totaal zo'n 7063 inwoners "Groot Eindhoven "
1815 Eindhoven 2.310 inwoners
1920 Eindhoven 47.946 inwoners (samenvoeging Eindhoven en omliggende gemeenten)
1928: De geboorte van de 75.000e inwoner. Op 29 oktober 1928 werd in het gezin van een gemeentearbeider Wilhelmina Antonia van Guntlisbergen geboren.
1934: De geboorte van de 100.000e inwoner. Op 8 november 1934 werd Jan Antoon Dekkers geboren. (11-10- 2019 overleden)
1954: De geboorte van de 150.000e inwoner. Op 28 maart 1954 werd A.J. (Josje)  Busio geboren.
1999: De geboorte van de 200.000e inwoner. Op 13 februari 1999 werd Lucas van Bergeijk geboren.
2013: De verwelkoming van de 220.000ste inwoner. Op 3 september 2013 werd dhr. Shirish Halapeth (40) Eindhovenaar.
2015: De verwelkoming van de 225.000ste inwoner op 24 november 2015. Dirk Castelijns verhuist vanuit de Randstad naar Eindhoven.
2018 De Bulgaarse Eliza Ivanova is op 11 september 2018 de 230.000ste inwoner van Eindhoven. Haar man werkt bij ASML
2022 Dex van Happen is de 240.000ste Eindhovenaar. Op de oorkonde die Dex als herinnering mee naar huis kreeg, staat dat ‘Eindhoven een stad is waar het goed is om te wonen, te werken en te leven. Elke Eindhoven kan daar zijn steentje aan bijdragen. Wij wensen jou een goed leven. Goed dat je er bent'.



Een beschrijving van de regio door monnik Stefelijn uit de 11e eeuw:
“In deze landstreek ligt Campinia (Kempenland), bestaande uit ver uitgestrekte vlakten, door de zonnehitte verbrand. Dit land is niet tot enige handel geschikt, noch tot het gebruik der mensen, maar is alleen vervuld met holen of schuilhoeken van struikrovers, uit welke holen zij met hun verdragend gezicht, terwijl niets hun in den weg staat, de vreemde reizigers zeer gemakkelijk kunnen ontdekken.”
Het kan monnik Stefelijn niet verweten worden dat het anders lopen zou. Tot in de 19e eeuw groeide de bevolking maar langzaam en kreeg zelfs meerdere malen te maken met een afnemend inwoneraantal. Meerdere oorlogen en besmettelijke ziekten (pest) richtten grote slachtingen aan onder de bevolking. 

Frederik Philips
(1830-1900)

Gerard Philips
(1858-1942)

Anton Philips
(1874-1951)

Het wonder van Eindhoven

In 1891, het jaar dat Gerard Philips [ samen met zijn vader Frederik Philips] een niet al te grote, leegstaande fabriek in Eindhoven koopt om er gloeilampen te produceren, wonen er iets meer dan vierduizend mensen. Rotterdam heeft op dat moment meer dan driehonderdduizend inwoners, Amsterdam al meer dan vierhonderdduizend. De hoofdstad is in die periode zelfs hard op weg naar een inwonertal van een half miljoen. Op een totaal van zo'n 5 miljoen Nederlanders is dat een indrukwekkend aantal.

In Amsterdam gaan de mensen naar optredens in Carré, bezoeken ze klassieke concerten in het Concertgebouw en vergapen ze zich aan oude meesters in het Rijksmuseum. De schrale negorij die Gerard - geboren in Zaltbommel, maar met woon- en werkervaring in Londen, Glasgow, Berlijn en Amsterdam - in het arme Brabant aantreft, steekt daar schril bij af. Daar bewerken keuterboeren de karige zandgronden. Het beetje industrie dat er is, voornamelijk in tabak en textiel, is groeiende, dat wel, met name vanwege de lage lonen in dit deel van Brabant.

Die lage lonen vormen een belangrijke reden voor Gerard om naar Brabant te komen. De arbeidskrachten heten er ook gezagsgetrouw te zijn, nog niet zo mondig en georganiseerd als de jonge vakbewegingen in het westen van Nederland.

In eerste instantie laat Gerard zijn oog op Breda vallen. Hij koopt er een perceel en de bouwplannen zijn al klaar als zijn achterneef Louis Redelé, zeepfabrikant te Eindhoven, hem wijst op een lege fabriek, een voormalige linnenweverij aan een smalle gracht. Daar begint Gerard, werktuigbouwkundig ingenieur, zijn fabricage van gloeilampen. De eerste jaren experimenteert hij erop los, maar het productieproces verloopt moeizaam, net als de verkoop. Dan meldt Anton Philips zich in Eindhoven om zijn oudere broer bij te staan. Anton gaat zich bezighouden met de verkoop van de gloeilampen. Eindhoven zal vanaf dat moment nooit meer hetzelfde zijn.

Het dorp met nog geen 5000 inwoners groeit uit tot de vijfde stad van Nederland, met een inwonertal dat inmiddels boven de 200.000 noteert. Die ongekende groei is voor een groot deel het gevolg van de groei van Philips, daar kan geen misverstand over bestaan. In het kielzog van Philips komen er andere bedrijven - zoals DAF, het enige Nederlandse automerk dat op grote schaal auto's produceert - die besmet raken met dezelfde, bijna onwezenlijke ambitie. Niet de wijk, niet de stad, niet de provincie, niet eens het land; vanuit Eindhoven moet de wereld veroverd worden. De hoge zijden hoed die John F. Kennedy draagt bij zijn inauguratie? Gemaakt in Eindhoven. De eerste gitaar van George Harrison? Made in Eindhoven. De eerste tv-uitzending komt vanuit Eindhoven. De eerste Nederlandse sprekende film wordt er opgenomen. De compacte audiocassette wordt er uitgevonden, en later ook nog de compact disc die de muziekindustrie wereldwijd uit het moeras trekt. En in diezelfde ambitieuze maalstroom volgen sportieve prestaties - landskampioenschappen, Europese bekers, olympische medailles - en culturele wapenfeiten: de eerste Nederlandstalige rock-’n-rollhit, de eerste elektronische muziek op vinyl, de eerste punkelpee, het eerste Nederlandse hiphopalbum... Allemaal huzarenstukjes die op zich al buitengewoon zijn, maar als som der delen een bijna caleidoscopisch beeld van aanstekelijke aspiratie vormen.


Wonder van Eindhoven door Arno Kantelberg 

Peter Koelewijn

Kom van dat dak af (1960). In 1981 ook op Philipslabel uitgebracht. Peter Cornelis Koelewijn (Eindhoven, 29 december 1940) is een Nederlands zanger, producent en radio-dj.  https://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Koelewijn

....

Armand

Armand, artiestennaam van Herman George van Loenhout (Eindhoven, 10 april 1946 – aldaar, 19 november 2015), was een Nederlandse protestzanger. Met het nummer "Ben ik te min?" stond hij in 1967 14 weken in de Top 40
https://nl.wikipedia.org/wiki/Armand

...

Fresku

Roy Michael Reymound (Eindhoven, 26 oktober 1986), beter bekend onder zijn artiestennaam Fresku, is een Nederlands rapper, acteur en cabaretier. https://nl.wikipedia.org/wiki/Fresku

08/09/2016
Diverse mensen over het Wonder van Eindhoven

Eindhoven kan alleen groeien

Eindhoven kan alleen maar zozeer groeien in zo'n korte tijd omdat het als een magneet arbeidskrachten uit andere delen van het land aantrekt, en later uit andere delen van de wereld. Ondanks de snelle expansie neemt de stad nooit afscheid van het dorpse karakter. De stad kent meer dan 200.000 inwoners, maar heeft nog altijd de kenmerken van een groot dorp, inclusief een bovengemiddeld gevoel voor gemeenschappelijkheid en een volslagen gebrek aan Wichtigmacherei. In Eindhoven gaat ambitie hand in hand met zelfspot, en soms met zelfonderschatting. Het is altijd aan mensen van buiten om de Eindhovenaar op de borst te slaan.

Die combinatie - torenhoge ambitie enerzijds, dorpse terloopsheid anderzijds - maakt dat er eigenlijk constant hoger gereikt wordt dan je van een stad met die omvang zou verwachten. In de stad waarvan ze zeggen dat je er 's avonds een kanon kunt afschieten, is het surrealisme daarom nooit ver weg. Smalt-town Eindhoven, waar, net als onder de donkere wenkbrauwen van Theo Maassen, altijd iets lijkt te broeien. De stad van de zalvende zangeres Lenny Kuhr, maar ook van de geniale rapper Fresku en zijn hilarische alter ego Gino Pietermaai; van de eerste Nederlandse playmate (Ellen Soeters), maar ook van Kees Koning, de priester die vredesactivist werd en met een bijl de jachtbommenwerpers te lijf ging. Welke andere stad brengt Johan Vlemmix voort én Jan de Bont? Trea Dobbs én Rudi Fuchs? [ lijst met bekende Eindhovenaren]

Eindhoven is geen mooie stad naar de traditionele toeristische maatstaf van een grachtenpand hier en een watermolen daar. Dat maakt dat de buitengewoonheid der dingen er moeilijker te onderscheiden is. Dat werd het doel van dit boek: het onzichtbare zichtbaar maken. In de vorm van een stadswandeling in 36 hoofdstukken - een petite histoire van de Eindhovense ijver. De gekozen onderwerpen zijn geselecteerd op onderscheidend vermogen; alle dragen ze bij aan wat het wonder van Eindhoven is gaan heten. Dat klinkt bijna katholiek, en zoals dat gaat met wonderen, die zijn niet een-twee-drie te verklaren. Maar we kunnen een poging wagen.
Bron: Woord vooraf  uit het boek: Wonder van Eindhoven (uitverkocht)
Titel: Het wonder van Eindhoven : reizen door de geschiedenis van de lichtstad
Auteur: Arno Kantelberg (1968-)
Jaar:  cop. 2013
Uitgever: Amsterdam : Podium
Annotatie:  Met lit. opg
Omvang: 192 p
Illustratie:  ill
Formaat: 20 cm
ISBN: 978-90-5759-570-7
Samenvatting:  Wandelroute langs historische plekken in Eindhoven, met name betreffende Philips en de industriele ontwikkeling van deze Noord-Brabantse stad